سیستم ترمز خودرو از مهم‌ترین اجزای آن به شمار می‌رود و نقشی حیاتی در حفظ جان راننده و سرنشینان ایفا می‌کند. وظیفه‌ی اصلی این سیستم، کاهش سرعت و متوقف کردن خودرو در مواقع ضروری است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع و تخصصی سیستم ترمز خودرو بپردازیم.
اجزای اصلی سیستم ترمز خودرو
به طور کلی، سیستم ترمز خودرو از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پدال ترمز: با فشار دادن این پدال توسط راننده، فرآیند ترمزگیری آغاز می‌شود.
- بوستر ترمز: این قطعه به افزایش نیروی وارده به لنت‌های ترمز کمک می‌کند.
- مَستر سیلندر: وظیفه‌ی این قطعه، انتقال نیروی پای راننده به روغن ترمز است.
- لوله‌های ترمز: این لوله‌ها، روغن ترمز را از مَستر سیلندر به چرخ‌ها منتقل می‌کنند.
- کالیپر ترمز: این قطعه در کنار چرخ‌ها قرار دارد و لنت‌های ترمز را به دیسک یا کاسه ترمز فشار می‌دهد.
- لنت‌های ترمز: این لنت‌ها با ایجاد اصطکاک با دیسک یا کاسه ترمز، باعث کاهش سرعت و توقف خودرو می‌شوند.
- دیسک یا کاسه ترمز: این قطعات در چرخ‌ها قرار دارند و لنت‌های ترمز با آن‌ها اصطکاک ایجاد می‌کنند.
انواع سیستم‌های ترمز
دو نوع اصلی سیستم ترمز خودرو عبارتند از:
سیستم ترمز کاسه‌ای
در این سیستم، لنت‌های ترمز در داخل یک کاسه فلزی قرار دارند و با سطح داخلی آن اصطکاک ایجاد می‌کنند. سیستم ترمز کاسه‌ای به دلیل ساده‌تر بودن و قیمت پایین‌تر، در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت.
سیستم ترمز دیسکی
در این سیستم، لنت‌های ترمز به یک دیسک فلزی متصل شده‌اند و با سطح آن اصطکاک ایجاد می‌کنند. سیستم ترمز دیسکی به دلیل قدرت ترمزگیری بیشتر، عملکرد بهتر در شرایط آب و هوایی مختلف و خنک شدن سریع‌تر، امروزه بیشتر در خودروها استفاده می‌شود.
مطلب مفید: سیستم EGR
نحوه عملکرد سیستم ترمز هیدرولیکی
رایج‌ترین نوع سیستم ترمز در خودروها، سیستم ترمز هیدرولیکی است. در این سیستم، با فشار دادن پدال ترمز، نیرویی به روغن ترمز داخل مِستر سیلندر وارد می‌شود. این فشار از طریق لوله‌های ترمز به کالیپرهای ترمز در هر چرخ منتقل می‌شود. در کالیپر ترمز، روغن ترمز به پیستون‌هایی فشار وارد می‌کند و این پیستون‌ها، لنت‌های ترمز را به دیسک یا کاسه ترمز فشار می‌دهند. اصطکاک ایجاد شده بین لنت‌ها و دیسک یا کاسه، باعث کاهش سرعت و توقف خودرو می‌شود.
سیستم‌های کمکی ترمز
علاوه بر سیستم‌های ترمز اصلی، سیستم‌های کمکی ترمز نیز وجود دارند که به عملکرد بهتر و ایمن‌تر ترمزها کمک می‌کنند. برخی از این سیستم‌ها عبارتند از:
سیستم ضد قفل (ABS)
این سیستم از قفل شدن چرخ‌ها در هنگام ترمزگیری ناگهانی جلوگیری می‌کند و به راننده کمک می‌کند تا کنترل خودرو را حفظ کند.
سیستم توزیع نیروی ترمز
الکترونیکی (EBD)
این سیستم به طور خودکار نیروی ترمز را بین چرخ‌های جلو و عقب خودرو توزیع می‌کند و از لغزش و انحراف خودرو در هنگام ترمزگیری جلوگیری می‌کند.
سیستم کمکی ترمز (BAS)
این سیستم در مواقعی که راننده به طور ناگهانی و با شدت زیاد پدال ترمز را فشار می‌دهد، به طور خودکار نیروی ترمزگیری را افزایش می‌دهد.
نکات مهم در مورد نگهداری از سیستم ترمز خودرو
سیستم ترمز خودرو از جمله اجزای حیاتی آن به شمار می‌رود و برای حفظ سلامتی و جان سرنشینان، باید به طور مرتب مورد بازرسی و نگهداری قرار گیرد. برخی از نکات مهم در مورد نگهداری از سیستم ترمز عبارتند از:
بررسی سطح لنت ترمز
لنت‌های ترمز به مرور زمان بر اثر اصطکاک ساییده می‌شوند و نازک‌تر می‌گردند. در صورت نازک شدن بیش از حد لنت‌ها، قدرت ترمزگیری خودرو کاهش می‌یابد. بنابراین، لازم است به طور مرتب سطح لنت ترمز را بررسی کنید و در صورت لزوم، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام نمایید.
تعویض روغن ترمز
روغن ترمز خاصیت خود را به مرور زمان از دست می‌دهد و جاذب رطوبت است. جذب رطوبت می‌تواند باعث کاهش نقطه جوش روغن ترمز شود و در نتیجه، در هنگام ترمزگیری‌های شدید، روغن ترمز به جوش آید و خاصیت خود را از دست بدهد. به همین دلیل، لازم است روغن ترمز را طبق توصیه‌ی دفترچه راهنمای خودرو، به طور مرتب تعویض نمایید.
بازرسی اجزای سیستم ترمز
علاوه بر لنت ترمز و روغن ترمز، دیگر اجزای سیستم ترمز مانند کالیپر، دیسک یا کاسه ترمز، لوله‌های ترمز و بوستر ترمز نیز باید به طور دوره‌ای توسط تعمیرکار متخصص مورد بازرسی قرار گیرند تا از عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.
مطلب مرتبط: روغن ترمز خودرو
علائم هشداردهنده‌ی مشکلات سیستم ترمز
سیستم ترمز خودرو در صورت بروز مشکل، علائمی را از خود بروز می‌دهد که به راننده هشدار می‌دهد. برخی از این علائم عبارتند از:
- کاهش قدرت ترمزگیری: اگر احساس می‌کنید که برای متوقف کردن خودرو، به نیروی بیشتری روی پدال ترمز نیاز دارید، می‌تواند نشانه‌ای از تمام شدن لنت ترمز، وجود هوا در سیستم ترمز یا مشکلات دیگر باشد.
- صدای غیرعادی هنگام ترمزگیری: شنیدن صدای سوت کشیدن، ساییدن یا تق‌تق کردن هنگام ترمزگیری، می‌تواند نشانه‌ی تمام شدن لنت ترمز، ساییدگی دیسک یا کاسه ترمز و یا مشکلات دیگر باشد.
- لرزش پدال ترمز: لرزش پدال ترمز در هنگام ترمزگیری، می‌تواند نشانه‌ی تاب برداشتن دیسک ترمز و یا مشکلات دیگر باشد.
- روشن شدن چراغ هشداردهنده‌ی ترمز: در صورت بروز مشکل در سیستم ترمز، چراغ هشداردهنده‌ی ترمز روی داشبورد روشن می‌شود. هرگز نباید این علامت را نادیده بگیرید.
نتیجه‌گیری
سیستم ترمز خودرو از مهم‌ترین اجزای آن به شمار می‌رود و نقش حیاتی در حفظ امنیت سرنشینان دارد. با درک نحوه‌ی عملکرد سیستم ترمز، آشنایی با انواع آن و رعایت نکات مهم در مورد نگهداری از آن، میتوانید از سلامت سیستم ترمز خودروی خود اطمینان حاصل کرده و سفری ایمن را تجربه کنید.
